පහුගිය දවසක මගෙ අපාය සහායක මිත්රයෙකුගෙන් එනව කෝල් එකක්.
"මචන් උඹ වීක්එන්ඩ් එකේ මොනවද කරන්නෙ?"
"දැනට මුකුත් ප්ලෑන් එකක් නෑ මචන්. ඔය කඩේ යන ගෙවල් අස් පස් කරන වගේ එව්ව තමා තියෙන්නෙ"
"උඹ නිකන් බැඳපු එකෙක් වගේනෙ බන් කතාව !"
"ඇයි බොලාගේ ගෙදර අස් පස් කරල දෙන්නෙ පොලිසියෙන්ද.....?? "
"හරි හරි බන්, ඒක නෙවේ, වීක් එන්ඩ් එකේ මොනව හරි කරමු "
"මොනවද ඉතින් කරන්නෙ? "
"අර රොබින් හුඩ් එකේ පෙන්නපු ගල් බලන්න යමුද? "
"සල්ලි දීල ගල් බලන්න? බොලා වගේ යාළුවො ඉන්නකන් අපිට හතුරො ඕනෙ නෑ.....!!!! "
ඔන්න ඉතින් ඔහොම තමයි අපි සල්ලි දීල ගල් බලන්න යන්න සෙට් උනේ. දුරු කතර ගෙවාගෙන බලන්න ගියපු ඒවයෙ පින්තුර තමා ඔය පහල තියෙන්නෙ.
මේ තියෙන්නෙ Stonehenge. මේක තියෙන්නෙ එංගලන්තෙ සොල්ස්බරි කියන නගරේ. රොබින් හුඩ් කතා මාලාව බලපු අයට නං මේක මතක ඇති. මේක හදල තියෙන්නෙ මිට අවුරුදු 5000 කට විතර කලින්. නමුත් අද වෙනකන් කවුරුත් හරියටම දන්නෙ නෑ මේක හදපු එකේ පරමාර්ථය මොකක්ද කියන එක. මේව ටොන් ගණනක් බර පාෂාණ. මේ විදිහේ පාෂාණ මේ නගර කිට්ටුවෙන් හොයා ගන්න නෑ. ඒ කියන්නෙ මේක හදපු අය මේ පාෂාණ කොහේ හරි ඉඳන් මෙතනට ගෙනල්ල තියෙනව. ඒ විතරක් නෙවෙයි. ඒව මේ විදිහට හැඩතල වලට කපල, කෙලින් හිටවලත් තියෙනව. දැන් කාලෙ වගේ දොඹකර, බැකෝ යන්ත්ර, ඉංජිනේරුවන් නැතිව මේ වගේ දෙයක් අවුරුදු 5000 කට කලින් කලේ කොහොමද කියන එක ගැටළුවක්. අද මේ නටබුන් වටේම පැතිරිලා තියෙන්නෙ තැනිතලා මිටියාවතක් උනත්, ඒ කාලෙ මේක පයින් ගස් බහුල වනාන්තර ප්රදේශයක් ව තිබුණු බව තමයි අපිට එතැනදී කියපු විස්තර වල තිබ්බෙ.
තවත් දෙයක්. අද මේ අපි දකින ස්ටෝන් හෙන්ජ් එක නෙවෙයි මෙතන මුලින් ම හැදිලා තියෙන්නෙ. මුලින් තිබිල තියෙන්නෙ දැව වලින් නිර්මාණය උන ව්යුහයක්. පස්සේ ඒක නිල් පාෂාණ වලින් නිර්මාණය වෙලා තියෙනව. ඊටත් පස්සෙ තමයි මේ අද අපි දකින නටබුන් වුන නිර්මාණය හැදිල තියෙන්නෙ. ඔය අවධි තුන ගතවෙන්න අවුරුදු 700 කට විතර කිට්ටු කාලයක් ගත වෙලා තියෙනව. මේ ගොඩනැගිල්ලෙ තියෙන එක විශේෂත්වයක් තමයි එක හරියට කැලැන්ඩරයක් වගේ වැඩකිරීම. ශීත ඉර්තුවේ එන දහවල කෙටිම දවසෙ ඉර පායන්නෙ හරියටම මේකෙ එක ආරුක්කුවක මැද්දෙන්. ගිම්හාන ඉර්තුවේ දහවල දිගම දවසෙ ඉර පායන කෙලින් තියෙන තවත් ආරුක්කුවක් තියෙනව.
මේ ගල් කුළුණු මේ වගේ හැඩතලයන් වලට කපල තියෙන්නෙ තවත් පාෂාණ වලින් හදාගත්තු බොහොම ප්රාථමික මෙවලම් වලින් පහර දීල. සෑහෙන මිනිස් ශ්රමයක් මේ වෙනුවෙන් වැය වෙන්න ඇති. මේ අවට කැනීම් වලින් ඒ දවස් වල සෑහෙන පිරිසක් මේ අවට ලැගුම්ගෙන හිටිය කියල හොයාගෙන තියෙනව. ඒ වගේම තමයි මේ නගරේ පුරා විසිරුණු පුරාණ සුසාන භූමි තියෙනව. තැනින් තැන තියෙන පස් කඳු වගේ ඒව අදටත් දැකගන්න පුළුවන්. මේ මිහිදන් කිරීම් වල අමුතු ලක්ෂණයක් තමයි, එකම පවුලේ කට්ටිය ඔක්කොම එකම තැනක මිහිදන් කිරීම. ඒ වගේම සමහර වලවල් තුලින්, පසුව ඒ වලවල් වලට එකතු කෙරුණු, සිරුරු වගේම, අශ්වයො, බල්ලො වගේ සත්තුත් හම්බවෙලා තියෙනව.
ස්ටෝන්හේන්ජ් එක නරඹන්න එන ජනකාය. මේක වැඩිවෙන්නෙ ගිම්හානයේ දිගම දවස ( Summer Solstice ) සහ ශිතයේ කෙටිම දවස ( Winter Solstice ) දවස් වලට.
පාෂාණ බාල්කයට සවිවෙන්න කණුවක් මුදුනේ කපපු උලක් සහ කණුවේ වහල ඉන්න ස්ටාලින්ග් කුරුල්ලෙක්. ( ඌ රුසියානු දේශපාලනයට කොහෙත්ම සම්බන්ධ නැත! )
ඒ දවස් වල ඔය පාෂාණ කුට්ටි ගෙනාවයි කියන්නෙ මෙන්න මේ වගේ ඇලවල් දිගේ. ඔය කිව්වට මට නං ඕක පොඩ්ඩක්වත් විස්වාස නෑ!. මේ වගේ පොඩි ඇලකින් කොහොමද අච්චර ලොකු ගල් කුට්ටි ගේන්නෙ? හැබැයි අවුරුදු 5000 කට විතර කලින් මේව ලොකු ගංගාවල් වෙලා තිබ්බද දන්නෙ නෑ . සමහර ඇලවල් ඔවුන් තාම හඳුන්වන්නෙ ගංගාවල් විදිහට. සොල්ස්බරි නගරය පුරාම මේ වගේ ඇලවල් දකින්න පුළුවන්. ඒක හරිම ලස්සන මධ්යතන යුගයේ ඉඳන් එන නගරයක්. තාමත් නගරේ ඒ ගතිය ටිකක් තියෙනව.ඒ ගෙනාපුව ඊට පස්සෙ කොටන් උඩින් දැන් තියෙන තැනට තල්ලු කරගෙන ගියාලු. මට ඒ කතාවත් සත පහක් වත් විස්වාස නෑ. මේ ඇලවල් තියෙන හරියේ ඉඳන් Stonehenge එක තියෙන හරියට සෑහෙන දුරයි. අනික සැහෙන්න කඳු. ඉතින් කොහෙද මේව තල්ලු කරන්නෙ? හැබැයි ඉතින් ඒ කාලෙ මිනිස්සුන්ට බ්ලොග් ලියන්න, බ්ලොග් බලන්න, ෆේස් බුක් බලන්න, ටි.වී. බලන්න වගේ වැඩ තිබ්බෙ නැති නිසා සමහරවිට කම්මැලි කමටත් එක්ක කරන්ඩ ඇති. දැන් ඉන්න සුද්දො මේවයෙ විස්තර කියන්නෙ හරියට බලාගෙන හිටිය වගේ!
දැන්නං මේ ඇලවල් වල ඉන්නෙ මේ ගොල්ලො!. හරිම ලස්සනයි.